تشخیص اسپینا بیفید

اسپینا بیفیدا (Spina bifida)

تشخیص اسپینا بیفید یکی از ناهنجاری های مادرزادی ستون فقرات است که به علت اشکال در جوش خوردن بخش پشتی مهره ها در ناحیه تیغه ها ( لامیناها ) در سطح یک یا چند مهره اتفاق می افتد که شدت شکاف در افراد مختلف متقاوت است. اسپینا بیفیدا بیشتر در ناحیه پنجمین مهره کمری یا اولین مهره ساکرال ایجاد می گردد.

تشخیص اسپینا بیفید یا مهره شکاف دار

اندازه گیری ماده ای بنام آلفا فتو پروتئین alpha-fetoprotein  AFP در خون مادر در هفته های -16 بارداری میتواند به تشخیص این بیماری کمک کند. اگر مقدار این ماده در خون مادر بالا باشد ممکن است نشانه وجود اسپینا بیفیدا در جنین او باشد. با این حال با یک بار آزمایش نمیتوان به این امر اطمینان پیدا کرد. در صورت مثبت بودن جواب آزمایش، چند هفته بعد هم مجددا آزمایش  و سونوگرافی انجام میشود.

اندازه گیری آلفا فتو پروتثین در مایع کیسه آب اطراف جنین هم میتواند به تشخیص این بیماری کمک کند. گاهی اوقات با سونوگرافی هم میتوان تغییرات بوجود آمده در کمر بچه را مشاهده کرد.

همکاران ما در مرکز سونوگرافی بیمارستان کودکان تهران و الوند آماده خدمات رسانی و مشاوره برای تشخیص هرگونه بیماریهای جنین شما میباشند.

درمان اسپینا بیفیدا چیست

بر حسب اینکه اسپینا بیفیدا از چه نوعی باشد درمان آن متفاوت است.

اسپینا بیفیدا مخفی Spina bifida occulta

 اسپینا بیفیدای مخفی نیاز به درمان ندارد. این وضعیت در بسیاری اوقات بطور تصادفی در کسانی که به عللی از ستون فقرات خود عکس میگیرند دیده میشود. قبلا این وضعیت را یکی از علل کمر درد میدانستند ولی امروزه اعتقادی به این امر وجود ندارد و در صورتیکه در رادیوگرافی فردی که کمردرد دارد این وضعیت دیده شود باید بدنبال علت دیگری برای کمر درد بود.

مننگوسل Meningoceles

در مننگوسل پزشک جراح مغز و اعصاب پرده مننژ را که از پشت کمر بچه به بیرون زده است به درون کانال نخاعی برمیگرداند و روی شکاف را میبندد. این بیماران معمولا بعدا مشکل خاصی پیدا نخواهند کرد.

این مطلب را نیز بخوانید : تشخیص ناهنجاریهای جنین

میلومننگوسل Myelomeningocele

میلومننگوسل باید در یکی دو روز اول بعد از تولد جراحی شود. جراح مغز و اعصاب نخاع و پرده مننژ را به درون کانال عصبی برمیگرداند و روی شکاف را میبندد.
اگر اختلال حسی در این بچه ها وجود داشته باشد ممکن است در آینده موجب بروز زخم فشاری یا زخم بستر شود. پس والدین بچه باید بسیار مراقب این وضعیت باشند. مشکلات کنترل ادرار در این بچه ها میتواند موجب بروز عفونت های ادراری در آنها شود. پس این بچه ها باید تحت نظر متخصص ارولوژی باشند.

در میلومننگوسل به علت اختلالات اعصاب نخاعی عضلات اندام تحتانی دچار ضعف و فلجی میشوند. شدت و وسعت این فلج عضلانی همانطور که گفته شد بسته به محل میلومننگوسل در ستون مهره دارد. این بچه ها نیاز به انجام نرمش های خاصی دارند که باید توسط والدین بطور مرتب در منزل انجام شود. انجام و آموزش انجام این نرمش ها باید تحت نظر متخصص ارتوپدی و فیزیوتراپ باشد.

فلجی در عضلات اندام تحتانی میتواند موجب بروز اختلالاتی مانند پا چنبری یا کلاب فوت و یا دررفتگی مفصل ران شود که نیاز به درمان دارد. تغییر شکل های دیگری هم ممکن است در اندام های تحتانی به علت عدم کارکرد مناسب عضلات ایجاد شود که آنها هم ممکن است نیاز به استفاده از بریس یا عمل جراحی داشته باشند. بنابراین این بیماران باید تحت نظر یک متخصص ارتوپدی هم قرار داشته باشند.